Z tekstu dowiesz się:
- jakie mogą być przyczyny nietolerancji laktozy u seniorów,
- w jaki sposób się objawia,
- czy senior może stosować dietę bez laktozy.
Laktoza to cukier w naturalny sposób występujący w mleku ssaków. To podstawowy składnik odżywczy dla noworodków – stanowi najważniejsze źródło energii, wpływa na prawidłowy rozwój zmysłu smaku i reguluje uczucie głodu. Poza tym sprzyja regeneracji komórek nabłonka jelitowego, poprawia motorykę jelit, a także jest niezbędna do budowy układu nerwowego.
Mimo wszystkich dobroczynnych właściwości produktów mlecznych u wielu osób występuje nietolerancja laktozy – jedna z najczęstszych nietolerancji pokarmowych, spowodowana niedoborem laktazy, czyli enzymu koniecznego do trawienia laktozy. Objawia się to przykrymi dolegliwościami ze strony układu pokarmowego.
Warto pamiętać, że nietolerancja nie jest tym samym co uczulenie na laktozę (alergia). Otóż alergia (uczulenie) to nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na określone składniki pokarmowe. Z kolei nietolerancja – choć również jest pewnego rodzaju nadwrażliwością na składnik lub rodzaj pokarmu – nie ma podłoża immunologicznego.
Nietolerancja laktozy u seniorów – przyczyny
Aby laktoza mogła spełniać wszystkie swoje funkcje biologiczne, musi zostać rozłożona w jelicie cienkim na glukozę oraz galaktozę przez laktazę. Nietolerancja laktozy jest stanem, którym w jelicie cienkim człowieka występuje całkowity brak laktazy, jej niedobór albo ograniczenie jej aktywności. Wśród przyczyn nietolerancji laktozy wymienia się:
- alaktazję – całkowity wrodzony brak laktazy w organizmie człowieka od narodzin aż do śmierci; to bardzo rzadko występujące schorzenie, najprawdopodobniej o podłożu genetycznym,
- wtórny niedobór laktazy – ma przemijający charakter, spowodowany zniszczeniem kosmków jelita cienkiego, np. na skutek zakażenia bakteryjnego lub wirusowego, stanów zapalnych jelit i chorób układu pokarmowego, stosowania niektórych leków czy nadużywania alkoholu (mija, kiedy zniszczone kosmki jelitowe już się zregenerują).
U seniorów nietolerancja laktozy zdecydowanie częściej ma charakter wtórny i bywa efektem przewlekłych chorób układu pokarmowego oraz przyjmowania leków, np. niesteroidowych leków przeciwzapalnych czy kwasu acetylosalicylowego.
Jak może się objawiać nietolerancja laktozy?
Nietolerancja laktozy może się objawiać występującymi po spożyciu mleka oraz jego przetworów:
- biegunkami,
- wzdęciami,
- bólami brzucha,
- uczuciem przelewania w brzuchu,
- nadmiernym wydzielaniem gazów,
- nudnościami oraz wymiotami (rzadko).
Stopień nasilenia objawów zależy od ilości spożytej laktozy, jej postaci oraz stopnia niedoboru laktazy. Co ważne, mogą one pojawić się nawet po kilkunastu godzinach od spożycia danego produktu, więc pacjentom trudno jest niekiedy dostrzec związek między nimi.
Dieta bez laktozy
W przypadku nietolerancji laktozy kluczem jest odpowiednia profilaktyka, czyli rezygnacja ze spożywania produktów zawierających laktozę. Dieta bez laktozy w pierwszej kolejności powinna zakładać wyeliminowanie mleka krowiego, następnie mleka innych ssaków, mleka zagęszczonego, w proszku, a także śmietany i śmietanki. U większości osób jest to wystarczające, by zredukować nieprzyjemne objawy. Fermentowane produkty mleczne – maślanki, kefiry czy jogurty naturalne – zawierające naturalne bakterie rozkładające laktozę do prostszych form, są zazwyczaj dobrze tolerowane. Oczywiście w zależności od potrzeb żywienie może uwzględniać także inne zalecenia dietetyczne (indywidualna dieta lekkostrawna, cukrzycowa, bezglutenowa).
Źródła:
https://alergiczne.info/wp-content/uploads/2015/10/Zatwarnicki_2014.pdf
https://ncez.pl/upload/31-infografika_kilka-faktow-o-nietolerancji-laktozy286.pdf